Χωρίς πάτο ο κατήφορος για τη λίρα Τουρκίας. Οι λόγοι είναι τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και ο συνεχής εξωτερικός δανεισμός με δυσβάσταχτα επιτόκια προκειμένου να εξυπηρετηθεί η επιθετική πολιτική Ερντογάν.
Η ισοτιμία της λίρας Τουρκίας την Πέμπτη έσπασε και το φράγμα του 7,438 έναντι του δολαρίου, που είναι τα χαμηλότερα επίπεδα όλων των εποχών. Επίσης το εθνικό νόμισμα της χώρας έχει βουλιάξει και απέναντι στο ευρώ με τη σχετική ισοτιμία να διαμορφώνεται στο 8,79. Αυτή τη φορά η βουτιά του εθνικού νομίσματος της γείτονος εκδηλώθηκε μετά τη δημοσιοποίηση νέων στοιχείων για τον πληθωρισμό, που δείχνουν ότι οι αυξήσεις στις τιμές παραμένουν υψηλές. Ο πληθωρισμός στην Τουρκία για τον Αύγουστο διαμορφώθηκε σε 11,76% καταγράφοντας οριακή άνοδο έναντι του Ιουλίου, σύμφωνα πάντα με τα επίσημα στοιχεία που ανακοινώνει η Αγκυρα.
Η λίρα Τουρκίας έχει χάσει περίπου το 20% της αξίας της έναντι του δολαρίου φέτος και οι επενδυτές περιμένουν να δουν ποια πολιτική θα ακολουθήσει η κεντρική τράπεζα της χώρας η οποία ελέγχεται πλήρως από τον Ερντογάν. Μόνο τον Αύγουστο οι απώλειες της λίρας έναντι του δολαρίου έφτασαν το 5%. Η κεντρική τράπεζα έχει προσπαθήσει να αυξήσει εμμέσως τα επιτόκια δανεισμού μέσω παρεμβάσεων στην προσφορά χρήματος επειδή ο Τούρκος πρόεδρος δεν θέλει σε καμία περίπτωση να προχωρήσει σε κανονική αύξηση επιτοκίων για πολιτικούς κυρίως λόγους. Ετσι, το μέσο κόστος παροχής μετρητών στην αγορά αυξήθηκε από την κεντρική τράπεζα σε 10,16%, από 7,34% τον Ιούλιο. Τα επίσημα επιτόκια δανεισμού όμως παραμένουν στο 8,25%.
Η λίρα Τουρκίας έχει παρουσιάσει το τελευταίο διάστημα τη χειρότερη πορεία από όλα τα νομίσματα αναδυόμενων οικονομιών. Η κατάσταση γίνεται πιο πιεστική για την Αγκυρα η οποία έχει δαπανήσει τεράστια ποσά από τα συναλλαγματικά της αποθέματα για να στηρίξει τη λίρα. Η προσπάθεια αυτή φαίνεται ότι έχει φτάσει πια σε σταυροδρόμι με τους ξένους επενδυτές να απέχουν από τις τουρκικές αγορές με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολο για τη χώρα να βρει πηγές χρηματοδότησης.
Πόσο θα επηρεάσει το ελληνικό βαμβάκι;
Κατά την υποτίμηση της τουρκικής λίρας το 2018, πολλοί φοβήθηκαν ότι αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις εξαγωγές του ελληνικού βαμβακιού και ότι η τιμή για τον Έλληνα παραγωγό (και εκκοκκιστή) θα μειωθεί. Ποια είναι όμως η αλήθεια; Για το θέμα είχε γράψει τότε ο κ. Σταμάτης Κουρούδης των Θρακικών Εκκοκκιστηρίων (πηγή) και εξηγεί γιατί δεν θα είναι τόσο σημαντική η επίδραση της τουρκικής λίρας στην τιμή του ελληνικού βαμβακιού:
- Η Τουρκία είναι βασικός προορισμός ελληνικών προϊόντων και τα τελευταία χρόνια συγκαταλέγεται στην τριάδα των χωρών όπου εξάγονται τα ελληνικά προϊόντα μαζί με την Ιταλία και τη Γερμανία.
- Το βαμβάκι είναι δεύτερο στη σειρά των προϊόντων που εξάγουμε στην Τουρκία μετά τα πετρελαιοειδή.
- Τα τουρκικά κλωστήρια εξακολουθούν να είναι ο υπ’ αριθμόν ένα πελάτης για το ελληνικό βαμβάκι παρόλο που το ποσοστό των εξαγωγών του βαμβακιού μας προς την Τουρκία έπεσε κάπως τα τελευταία χρόνια. Ενώ το 2014/15 ήταν ακόμη πάνω από 50% το 2016/17 έπεσε στο 35%, η δε αξία των εξαγωγών από 200 περίπου εκατομμύρια ευρώ έπεσε στα 150. Για το 2017/18 δεν έχουμε ακόμη πλήρη στοιχεία, αλλά τα στοιχεία που έχουμε για τους 5 πρώτους μήνες δείχνουν μικρή αύξηση των εξαγωγών.
- Τα τελευταία χρόνια το ελληνικό βαμβάκι δεν πωλείται πλέον απ’ ευθείας από τα ελληνικά εκκοκκιστήρια στα τουρκικά κλωστήρια μέσω κάποιων μεσιτών όπως παλαιότερα. Το πολύ μεγάλο μέρος του ελληνικού βαμβακιού πωλείται σε εμπορικούς οίκους, που αγοράζουν αγροτικά προϊόντα από όλο τον κόσμο και πωλούν σε όλες τις χώρες. Αυτές οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να εξάγουν το βαμβάκι σε οποιαδήποτε καταναλώτρια χώρα ανάλογα με τις συνθήκες.
- Τα χρόνια της κρίσης στη χώρα μας επήλθε μια μεγάλη συγκεντροποίηση στις εξαγωγές βαμβακιού. Κυρίως λόγω της έλλειψης ρευστότητας οι εκκοκκιστικές επιχειρήσεις που έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες και να μπορούν να εμπορεύονται με τους όρους που θέλουν το βαμβάκι τους είναι 4-5. Οι υπόλοιπες αναγκαστικά πωλούν σε αυτές τα προϊόντα τους. Οι 4-5 αυτές επιχειρήσεις είναι αυτές που συνεργάζονται με τους εμπορικούς οίκους, αλλά και έχουν τις διεθνείς επαφές ώστε να έχουν τις πιο ασφαλείς εμπορικές συναλλαγές.
- Πολλοί πιστεύουν ότι τα τουρκικά κλωστήρια αντιμετωπίζουν τώρα πρόβλημα να αγοράσουν βαμβάκι γιατί με την υποτίμηση της λίρας έγινε πολύ ακριβό. Αυτό δεν ισχύει διότι η μεγάλη πλειοψηφία των τουρκικών κλωστηρίων εξάγει τα προϊόντα της και επειδή οι εξαγωγές πληρώνονται σε σκληρό νόμισμα, είναι μάλλον κερδισμένη από την υποτίμηση. Πρόβλημα αντιμετωπίζει μόνο το μικρό κομμάτι που απευθύνεται στην τουρκική αγορά. Το κομμάτι αυτό είναι αναγκασμένο να αγοράσει τουρκικό βαμβάκι.
- Ένα τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι ότι πολλές επιχειρήσεις τους έχουν δανειστεί σε ξένο νόμισμα και με την υποτίμηση αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην αποπληρωμή των δανείων τους. Ενώ έχουμε ακούσει για τα προβλήματα διαφόρων επιχειρήσεων από τα τρόφιμα για παράδειγμα, δεν ξέρουμε ακόμη τι γίνεται με τις επιχειρήσεις της κλωστοϋφαντουργίας. Το σίγουρο όμως είναι ότι όλοι οι έμποροι είναι πολύ επιφυλακτικοί στο να κλείσουν νέες δουλειές.
- Όταν ξέσπασε ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας, η Κίνα επέβαλε μεγάλους δασμούς στο αμερικανικό βαμβάκι. Με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας βαμβακιού και η Κίνα ο μεγαλύτερος καταναλωτής, θεωρήσαμε ότι θα έχουμε μια στροφή στο διεθνές εμπόριο με τις ΗΠΑ να μπαίνουν πιο επιθετικά σε χώρες όπως η Τουρκία και η Ελλάδα αναγκαστικά να στρέφεται περισσότερο στην Άπω Ανατολή. Αυτό θα δημιουργούσε κατ΄ αρχάς κάποια προβλήματα γιατί ενώ οι Τούρκοι είναι εξοικειωμένοι με το ελληνικό βαμβάκι στην Κίνα ενδεχομένως να είναι πιο επιφυλακτικοί. Μέσα σε λίγες εβδομάδες όμως η εικόνα άλλαξε πάλι. Δεν ακούστηκε ακόμη κάτι για δασμούς της Τουρκίας στο αμερικανικό βαμβάκι (όπως πχ στο ρύζι), αλλά αν η ένταση κλιμακωθεί, είναι πολύ πιθανόν. Σε μια τέτοια περίπτωση το ελληνικό βαμβάκι, λόγω γειτνίασης και φθηνού μεταφορικού κόστους, θα έχει πολύ καλές ευκαιρίες στην τουρκική αγορά.
Είμαστε λοιπόν αισιόδοξοι; Στην πραγματικότητα είμαστε συγκρατημένοι. Και αυτό γιατί τα γεωπολιτικά παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο στη ζήτηση και άρα στις τιμές.
Από τη μεριά μας και επειδή το άρθρο αναφέρεται σε παλαιότερο δικό μας κείμενο θέλουμε να υπογραμμίσουμε τα εξής:
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με την κατάσταση τότε, αλλά και αρκετές διαφορές.
Σημαντικότερη για μας διαφορά; Λόγω της διεθνούς υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, οι εξαγωγικές χώρες επιδίδονται ήδη σε έναν έντονο ανταγωνισμό για να κερδίζουν μερίδια αγοράς στις χώρες που κάνουν μεγάλες εισαγωγές βαμβακιού.
Σημαντικότερη για μας ομοιότητα; Όπως και τότε, που λόγω υποτίμησης η Τουρκία πρώτα κατανάλωσε το δικό της βαμβάκι και βγήκε μετά τον Φεβρουάριο-Μάρτιο να κάνει τις εισαγωγές βαμβακιού (που της είναι απαραίτητες), το ίδιο αναμένεται να συμβεί και φέτος.