Αρνητικές επιπτώσεις για την Ελλάδα, η οποία επωφελείται σημαντικά μέχρι τώρα από τις δύο κοινές πολιτικές της Ε.Ε.
Του Νίκου Μπέλλου
Η μείωση των κοινοτικών δαπανών για τη Συνοχή και την Κοινή Αγροτική Πολιτική, στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) μετά το 2020, είναι αναπόφευκτη, ενώ θα μπορούσε να πλησιάσει και το 15%, που σημαίνει ότι θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις για τις χώρες όπως η Ελλάδα, οι οποίες επωφελούνται από τις δύο βασικές κοινές πολιτικές της Ε.Ε. Η διαπίστωση αυτή προκύπτει από τις δηλώσεις του αρμόδιου επίτροπου για θέματα προϋπολογισμού Γκίντερ Έτινγκερ, μετά τη συζήτηση προσανατολισμού που πραγματοποιήθηκε στη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Κομισιόν θα παρουσιάσει τις επίσημες προτάσεις για το νέο ΠΔΠ τον Μάιο, ενώ χθες ο Γερμανός επίτροπος έκανε έκκληση στα κράτη-μέλη να καταλήξουν σε αποφάσεις πριν από τις προσεχείς ευρωεκλογές στα μέσα του 2019.
Ετήσια τρύπα 14 δισ.
Σύμφωνα με τον κ. Έτινγκερ, η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, χώρας με καθαρή συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό, θα προκαλέσει μια ετήσια «τρύπα» σε αυτόν μεταξύ 12 και 14 δισ. ευρώ. Επιπλέον, το κενό αυτό θα γίνει ακόμη πιο μεγάλο λόγω των πρόσθετων δαπανών που θα επιφέρουν οι νέες ευρωπαϊκές πολιτικές για την εσωτερική ασφάλεια, την άμυνα, τον έλεγχο των εξωτερικών συνόρων, το προσφυγικό και την ενδεχόμενη πρόβλεψη χρηματοδοτικού εργαλείου για την Ευρωζώνη.
Η Κομισιόν θεωρεί ότι τα δύο αυτά κενά πρέπει να καλυφθούν ταυτόχρονα με αύξηση των εσόδων της Ε.Ε. και μείωση των δαπανών. Όπως είπε ο επίτροπος, το κενό του Brexit θα πρέπει να καλυφθεί κατά 50% από αύξηση της συνεισφοράς των κρατών-μελών και εξεύρεση νέων πηγών εσόδων, ενώ το υπόλοιπο 50% από τη μείωση των κοινοτικών δαπανών.
Φόρος στα πλαστικά
Αναφορικά με τις νέες πηγές εσόδων, έφερε ως παράδειγμα τον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και την επιβολή ενός φόρου, ένα μέρος του οποίου θα μπορούσε να πάει στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Ο φόρος αυτό μπορεί να αφορά τη χρήση πλαστικών. Το κενό που θα υπάρξει από το κόστος των νέων πολιτικών ο κ. Έτινγκερ τόνισε ότι θα πρέπει να καλυφθεί κατά 80% από πρόσθετη συνεισφορά των κρατών-μελών και το 20% από μείωση των δαπανών.
Ωστόσο, δεν προσδιόρισε το μέγεθος του χρηματοδοτικού κενού από τις νέες πολιτικές.
Ερωτηθείς σχετικά με το ποια θα είναι η μείωση των δαπανών για τις πολιτικές συνοχής και την ΚΑΠ, είπε ότι αυτό θα προσδιοριστεί στο πλαίσιο της πρότασης της Κομισιόν για το ΠΔΠ που θα υποβληθεί τον Μάιο, ωστόσο έδωσε ένα μέγεθος, λέγοντας ότι το «κούρεμα» θα είναι αρκετό, αλλά δεν θα φτάνει το 15%.
Σύμφωνα με τον κ. Έτινγκερ ο σημερινός προϋπολογισμός της Ε.Ε. ανέρχεται σε περίπου 150 δισ. ευρώ ή 1% του κοινοτικού ΑΕΠ. Εάν, όπως είπε, τα κράτη-μέλη αποφασίσουν να τον αυξήσουν μεταξύ 1,10% και 1,14%, τότε θα μπορούσαν να καλυφθούν οι ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων και των νέων πολιτικών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί η διάρκεια του νέου ΠΔΠ να είναι ίδια με αυτή της περιόδου 2014-2020, δηλαδή επταετής, που σημαίνει ότι θα καλύπτει την περίοδο 2021-2027.
Συγχώνευση προγραμμάτων
Στα επιμέρους θέματα οι Βρυξέλλες επιθυμούν απλοποίηση των κοινοτικών προγραμμάτων σε όλες τις φάσεις (σύλληψη και υλοποίηση) και μείωση του αριθμού τους. «Έχουμε περίπου 60 προγράμματα, τώρα θέλουμε να συγχωνεύσουμε κάποια προγράμματα μειώνοντας τον αριθμό τους και αυξάνοντας την ευελιξία τους» ανέφερε, προσθέτοντας ωστόσο ότι αυτό θα γίνει χωρίς να ανοίγει η πόρτα σε απάτες σε βάρος του προϋπολογισμού.
Η πιο ωφελημένη
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα κατά κεφαλήν επωφελείται περισσότερο από κάθε άλλο κράτος-μέλος από την ΚΑΠ, ενώ συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών που λαμβάνουν τις ψηλότερες χρηματοδοτήσεις από την πολιτική συνοχής.
Συγκεκριμένα, οι χρηματοδοτήσεις για την περίοδο 2014-2020 αναμένεται να φτάσουν τα 35 δισ. ευρώ για τη χώρα μας, εκ των οποίων 20 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία και 15 δισ. ευρώ από το Γεωργικό Ταμείο (εισοδηματικές ενισχύσεις γεωργών, προγράμματα).
Ηorizon και Έρασμος+
Από όλα τα προγράμματα εκείνα που δεν πρόκειται να υποστούν μείωση του προϋπολογισμού τους είναι μόνο δύο, το Ηorizon (έρευνα-καινοτομία) και το Έρασμος+ (κινητικότητα σπουδαστών και φοιτητών στην Ε.Ε.).
Όλα τα άλλα θα υποστούν μειώσεις, ενώ στο μέλλον, όπως είπε, δεν πρόκειται να εφαρμοστεί κανένα κοινοτικό πρόγραμμα εάν αυτό δεν επιφέρει αποδεδειγμένη πρόσθετη αξία. Μάλιστα, η Κομισιόν θα προσδιορίσει, σύμφωνα με τον κ. Έτινγκερ, και τον νομικό όρο σχετικά με το τι εννοεί προστιθέμενη αξία.
Το νέο ΠΔΠ θα διαρθρώνεται σε τέσσερις ενότητες: ασφάλεια-σταθερότητα, ανταγωνιστικότητα, αλληλεγγύη, βιωσιμότητα.
Τέλος, με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου η Κομισιόν θέλει να τελειώνει και με το θέμα των επιστροφών σε χώρες με μεγάλη συνεισφορά στον κοινοτικό προϋπολογισμό.