Τη διαχείριση και την ιδιοκτησία των τεράστιων όγκων δεδομένων, που παράγονται από τα συστήματα ευφυούς γεωργίας, όπως GPS, drones και ρομπότ και μπορεί να καταστήσουν ευάλωτους τους παραγωγούς, εξετάζει με έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η σχετική έκθεση, που προτείνει μέτρα για τη νομοθετική ρύθμιση κανόνων και ηθικής υπέρ των γεωργών, αποδεικνύει πως η γεωργία ακριβείας δεν είναι μία τάση της εποχής, αλλά ένα ευρύ πεδίο δραστηριοτήτων που έχει αρχίσει, ήδη, να πρωταγωνιστεί. Ο Μιχάλης Κρητικός, νομικός στην Επιστημονική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και συντάκτης της έρευνας, δήλωσε στην «ΥΧ» πως «εκτός των καθαρά τεχνολογικών δυνατοτήτων και προσδοκιών που δημιουργεί η ανάπτυξη της γεωργίας ακρίβειας, θεωρείται σημαντικό να αναδειχθούν οι πολύπλοκες νομικές πτυχές και ευρύτερες κοινωνικές διαστάσεις της εν λόγω τεχνολογίας, καθώς η τελευταία αναμένεται να επηρεάσει τόσο τον μεμονωμένο γεωργό όσο και ευρύτερα ολόκληρες περιφέρειες της ευρωπαϊκής ηπείρου».

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μέσω της έκθεσης, τάσσεται υπέρ μιας διεξοδικής επανεξέτασης πολλών πτυχών της νομοθεσίας της ΕΕ, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία της ιδιωτικής ζωής των αγροτών, η διαχείριση των δεδομένων και τα ηθικά ζητήματα που ενδέχεται να προκύψουν από την εφαρμογή τέτοιων συστημάτων. Σύμφωνα με τον Μ. Κρητικό, «υπάρχει ανάγκη να προσδιοριστούν δίκαιοι και κοινώς αποδεκτοί τρόποι για την υποστήριξη της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των διάφορων ενδιαφερομένων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα οφέλη της ψηφιακής επανάστασης στη γεωργία διανέμονται σε όλους τους εμπλεκομένους, ιδίως στους αγρότες».

Ζητήματα

Στη μελέτη, τονίζεται πως τα δεδομένα που εξάγονται από τις εκμεταλλεύσεις των αγροτών αποτελούν βασικά αγαθά και η κατάχρησή τους μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες πρακτικές ανταγωνισμού και μονοπωλίου. Επίσης, «η συλλογή, η πρόσβαση και η χρήση των δεδομένων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων θα πρέπει να επιτρέπονται μόνο με τη ρητή συγκατάθεση του γεωργού», καταλήγει.

Ακόμα ένα ζήτημα είναι το ψηφιακό χάσμα που μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα στους αγρότες που χρησιμοποιούν ευφυή συστήματα και ανάμεσα σε εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσουν. Σύμφωνα με την έρευνα, θα πρέπει να βρεθούν τρόποι, οι οποίοι εξασφαλίζουν τη χρήση των συστημάτων ευφυούς γεωργίας και από τις μικρότερες εκμεταλλεύσεις. Μία από τις μεθόδους αντιμετώπισης του χάσματος είναι η συνεργασία των παραγωγών σε ομάδες ή συνεταιρισμούς, οι οποίοι, όμως, θα πρέπει να εξασφαλίσουν το επενδυτικό κεφάλαιο και την εκπαίδευση των μελών τους.

Προτάσεις

«Υπό το πρίσμα των συζητήσεων και των διαπραγματεύσεων σχετικά με τις τρέχουσες δυσκολίες και ανάγκες εκσυγχρονισμού και απλούστευσης της ΚΑΠ, προτείνεται η ανάγκη επικέντρωσης στα δικαιώματα των αγροτών, στις πραγματικές τους ανάγκες, στις ανησυχίες και στις τοπικές συνθήκες, ώστε να ενισχυθεί το δικαίωμα τεχνολογιών επιλογών των αγροτών σε ολόκληρο το φάσμα της αγροτοδιατροφικής αλυσίδας», τονίζει ο Μ. Κρητικός.

Σύμφωνα με την έκθεση, μια κανονιστική παρέμβαση στον τομέα της γεωργίας ακριβείας πρέπει, κατά κύριο λόγο, να λαμβάνει υπόψη το μέγεθος της εκμετάλλευσης, την κατοχή της γης και την πρόσβαση των παραγωγών στις πληροφορίες. Ως εκ τούτου, κάθε πρωτοβουλία δημόσιας πολιτικής στον τομέα αυτόν θα πρέπει να επιδιώξει επαρκείς λύσεις, που θα λαμβάνουν υπόψη τους διάφορους τύπους γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Ευρώπη.

Δεδομένα

Η δεύτερη πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει σχέση με την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Σύμφωνα με τη μελέτη, «τα δεδομένα που συγκεντρώνονται με εργαλεία γεωργίας ακριβείας πρέπει να συμμορφώνονται με τους ισχύοντες κανόνες προστασίας δεδομένων. Επίσης, οι αρχές προστασίας δεδομένων υποχρεούνται να παρακολουθούν τη συλλογή και την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα».

Συμβουλευτικές υπηρεσίες

Στη μελέτη, εκτός των άλλων, τονίζεται πως «υπάρχει ανάγκη να αναπτυχθούν εργαλεία γεωργίας ακριβείας σχεδιασμένα για μικρές και μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες είναι εύχρηστες, προσιτές και με χαμηλό κόστος συντήρησης. Χρειάζεται, όμως, να δημιουργηθούν και προσαρμοσμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες. Οι μικροί αγρότες ενδέχεται να μην είναι σε θέση να συμβαδίσουν με τις νέες τεχνολογίες λόγω έλλειψης γνώσεων ή κεφαλαίων.

Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν ανεξάρτητες συμβουλευτικές υπηρεσίες με επαρκείς γνώσεις και πρόσβαση στα δεδομένα. «Το γεγονός ότι η διαχείριση γεωργικών δεδομένων και η γεωργία ακριβείας απαιτεί τεχνική ικανότητα, θα ήταν πολύ επιθυμητό να υπάρξει ένα σύστημα υποστήριξης και κατάρτισης των συμβούλων σε ολόκληρη την ΕΕ», τονίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη

Τέλος, η χρήση της γεωργίας ακριβείας θα μπορούσε να συνοδεύεται από μια κοινωνικο-δεοντολογική αξιολόγηση των επιπτώσεων, που θα λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων της αειφορίας και της ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών.

Ολόκληρη την έρευνα του Μιχάλη Κρητικού στα αγγλικά μπορείτε να την διαβάσετε εδώ: