Από το 1972 αναπτύσσουν έντιμες σχέσεις με τους βαμβακοπαραγωγούς της Θράκης κι όχι μόνο, ενώ χρόνο με τον χρόνο φέρνουν νέες καινοτομίες στο προσκήνιο, με καταστατικές αξίες την παραγωγή ενός ποιοτικού βαμβακιού, την απόδοση της προστιθέμενης αξίας στον παραγωγό, καθώς επίσης την αειφόρο «έξυπνη» καλλιέργεια με το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα στο περιβάλλον.

Πλέον, τα Θρακικά Εκκοκιστήρια μπαίνουν και στην αγορά ρούχου, από το… χωράφι στο ράφι με 100% ιχνηλασιμότητα. Ο Σταμάτης Κουρούδης, ιδιόκτητης των Θρακικών Εκκοκιστηρίων, στο πλαίσιο του έργου Interreg SCD μας μίλησε για την ιστορία της εταιρίας, τη βαμβακοπαραγωγή, την κλωστοϋφαντουργία, το ένδυμα, την κρίση του covid, το σεβασμό προς τους παραγωγούς και το περιβάλλον.

Ο λόγος στον ίδιο…

Ερ. Για όσους δεν γνωρίζουν, κάντε μας μία σύντομη ιστορική αναδρομή της εταιρίας. Ποιά ήταν τα πιο βασικά σημεία στην πορεία των ετών που έχουν καθορίσει τα Θρακικά Εκκοκιστήρια μέχρι σήμερα;

Απ. Τα Θρακικά Εκκοκιστήρια ιδρύθηκαν το 1972 φέτος συμπληρώνουμε 50 χρόνια και το γιορτάζουμε δεόντως. Όταν ξεκίνησε η επιχείρηση, το βαμβάκι ήταν λίγο στην Ελλάδα και κυρίως στη Θεσσαλία. Στην περιοχή μας δεν υπήρχε άλλο εκκοκκιστήριο. Το δικό μας ήταν το πρώτο που έγινε στην Περιφέρεια Αν Μακεδονίας και Θράκης και για 15 χρόνια ήμασταν το μοναδικό.

Έκτοτε, τα χρόνια πέρασαν και η βαμβακοκαλλιέργεια πήρε μεγάλη έκταση και στη Βόρεια Ελλάδα όταν ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1982 και χρόνο με το χρόνο αυξάνονταν οι εκτάσεις και στην εδώ περιοχή. Ορόσημο για εμάς ήταν ότι καταφέραμε και ως επιχείρηση και είδαμε αυτό το μεγάλωμα κι έγκαιρα μεγαλώσαμε αντίστοιχα με νέες επενδύσεις. Ενώ είχαμε μια μικρή εκκοκκιστική μονάδα, κάναμε μία δεύτερη το 1989 και μία τρίτη το 1993 και ταυτόχρονα επικεντρωθήκαμε στην εξυπηρέτηση των ελληνικών κλωστηρίων που υπήρχαν και δώσαμε μία ιδιαίτερη έμφαση στο κομμάτι της πελατείας, δηλαδή πως θα κάνουμε ένα προϊόν τέτοιο που το ζητάει η αγορά ώστε να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί σε αυτό τον τομέα.

Αυτό οδήγησε αργότερα στο τέλος της δεκαετίας του ‘90 στο να εμπλακούμε κι εμείς οι ίδιοι στην κλωστοϋφαντουργία και να κάνουμε στη Βιομηχανική Περιοχή μαζί με τα Κλωστήρια Ναούσης τα Κλωστήρια Ροδόπης. Αργότερα η κλωστοϋφαντουργία δεν πήγε καλά τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ταυτόχρονα επικεντρωθήκαμε και σε άλλους τομείς. 

Ερ. Στο σήμερα τώρα πόσοι εργαζόμενοι απασχολούνται καθημερινά στα Θρακικά Εκκοκιστήρια και με πόσους παραγωγούς και καλλιεργητές συνεργάζεστε στη διάρκεια μίας καλλιεργητικής χρονιάς;

Απ. Το εκκοκιστήριο είναι μία εποχική δουλειά, η παραγωγή είναι μόνο την εποχή που συλλέγεται το βαμβάκι το φθινόπωρο. Αυτή τη στιγμή το μόνιμο προσωπικό μας είναι 35 άτομα και προσλαμβάνουμε εποχικό προσωπικό περίπου 100 άτομα όταν είναι η παραγωγή.  Δραστηριοποιούμαστε αυτή τη στιγμή με 3 εκκοκκιστήρια, ένα στη Δυτική Έξοδο Κομοτηνής, ένα στη Βιομηχανική Περιοχή Κομοτηνής και ένα στον Προβατώνα Έβρου. Παίρνουμε βαμβάκι από όλη την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, κι επίσης τα τελευταία χρόνια από πιο μακρινές περιοχές όπως Σέρρες, Ημαθία, Θεσσαλία. Από εκεί παίρνουμε μικρότερες ποσότητες, γιατί ο βασικός πυρήνας συνεργατών μας παραμένει στη Θράκη. Συνολικά, παίρνουμε περίπου από 4.000 παραγωγούς βαμβάκι. 

Ερ. Με δεδομένο το παρελθόν σας στην Κλωστοϋφαντουργία, ποιά η σχέση των Θρακικών Εκκοκιστηρίων με την κλωστοϋφαντουργία σήμερα;

Απ. Η κλωστοϋφαντουργία, όπως ξέρετε, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ήταν ο βασικός βιομηχανικός κλάδος της Ελλάδας ο οποίος είχε το μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων όπως επίσης ήταν και ο βιομηχανικός κλάδος που έκανε τις περισσότερες εξαγωγές. Και μετά, όπως έγινε σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες, έφυγε η κλωστοϋφαντουργία από αυτές και πήγε στις αναπτυσσόμενες χώρες κυρίως της Ασίας. Εμείς την εποχή που στην Ελλάδα η κλωστοϋφαντουργία ήταν πολύ δυνατή προσπαθήσαμε να εναρμονιστούμε με το τι ζητάει ώστε να είμαστε ένας προτιμητέος προμηθευτής για αυτές. 

Κάτι που είναι πολύ σημαντικό γιατί πολλές φορές ο ανταγωνισμός των εκκοκιστηρίων είναι στην πρώτη ύλη και πως θα βρουν βαμβάκι από τους παραγωγούς και λιγότερο στην εξυπηρέτηση των παραγωγών. Εμείς επικεντρωθήκαμε σε αυτό, στο να είναι ευχαριστημένοι οι πελάτες και δεύτερον στο να συνεργαστούμε μαζί τους και να εμπλακούμε κι εμείς στην παραγωγική διαδικασία και γι’ αυτό το λόγο κάναμε τότε τα Κλωστήρια Ροδόπης εδώ, στη Βιομηχανική Περιοχή. Αργότερα, όταν η κλωστοϋφαντουργία αδυνάτισε πολύ στην Ελλάδα στραφήκαμε στις εξαγωγές κι εκεί που είχαμε πλεονεκτήματα, δηλαδή κυρίως στις πιο κοντινές χώρες όπως Τουρκία και Αίγυπτος, στις οποίες επίσης με τα συγκεκριμένα κλωστήρια που παίρνουμε το βαμβάκι μας ερχόμασταν σε απευθείας επικοινωνία.

Ερ. Την ίδια ώρα αναπτύξατε μία άλλη καινοτομία, στον χώρο της αειφόρου μόδας. Για να το πούμε απλά, όπως τα προϊόντα σίτισης στον αγροτικό τομέα πάνε από το χωράφι στο ράφι, έτσι το βαμβάκια σας πάει… από το χωράφι στο ρούχο;

Απ. Πράγματι, κάναμε κάτι το οποίο σήμερα επίσης αποδίδει καρπούς, δηλαδή περάσαμε στα επόμενα στάδια της αλυσίδας για να βγει το έτοιμο ρούχο. Στην περιοχή μπορούμε να παράγουμε τα πάντα και να οργανώσουμε έτσι την παραγωγή ώστε να έχουν όλοι το προϊόν που θέλουν. Έτσι, έχουμε φτάσει σε ένα επίπεδο να καθετοποιούμε πια την παραγωγή και με άλλες επιχειρήσεις που είναι τα επόμενα στάδια στην αλυσίδα της παραγωγής. Έτσι, δημιουργούμε έτοιμο ένδυμα και μπορούμε σαν ελληνικό πια προϊόν να το προωθούμε στις ελληνικές αγορές. Τα πάντα γίνονται σύμφωνα με τις σύγχρονες απαιτήσεις του καταναλωτή, δηλαδή με πιστοποιημένα προϊόντα τόσο προς την ποιότητα όσο –κι αυτό είναι κάτι που εδώ και μερικά χρόνια το κάνουμε εμείς και είμαστε, θέλω να πιστεύω, πρωτοπόροι σε αυτό το κομμάτι- στον τομέα της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Θέλουμε πρωταρχικά, πέρα από την προστασία του περιβάλλοντος, να σεβόμαστε την τοπική κοινωνία και τον καταναλωτή.

Ερ. Ποιά είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιείτε και ποιά τα βήματα που έχετε κάνει για την «πράσινη» και την κυκλική οικονομία μέσα στα Θρακικά Εκκοκιστήρια τόσο στο στάδιο της καλλιέργειας όσο και στο στάδιο παραγωγής των ρούχων;

Απ. Εδώ και 6 χρόνια έχουμε ξεκινήσει προγράμματα αειφορίας, δηλαδή οι παραγωγοί καλλιεργούν με συγκεκριμένα πρωτόκολλα, τα οποία εστιάζουν σε δύο τομείς: Πρώτον, στην προστασία του περιβάλλοντος που σημαίνει καλλιέργεια με μεθόδους οι οποίες είναι πιο φιλικές. Αυτό σημαίνει μικρότερη κατανάλωση χημικών και φυσικά μόνο των επιτρεπόμενων από τη νομοθεσία, όπως επίσης καλλιεργητικές πρακτικές που έχουν να κάνουν με την προστασία του εδάφους. Δεύτερον, κατ’ αυτό τον τρόπο, πετυχαίνουμε εξοικονόμηση πόρων και άρα μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτών. Αλλά από εκεί και πέρα βέβαια ασχολούμαστε και με κοινωνικά ζητήματα από την προστασία της υγείας των παραγωγών έως την ανακύκλωση της συσκευασίας των φυτοφαρμάκων. Υπάρχει μία διαδικασία πιστοποίησης ότι γίνονται όλα αυτά τα πράγματα που περιγράφω, δηλαδή πιστοποιούνται από τρίτους.

Τώρα που φτάνουμε και στην παραγωγή του έτοιμου ενδύματος σε συνεργασία με τις εταιρίες που είναι στους υπόλοιπους κλάδους της παραγωγής ξεκινήσαμε μία διαδικασία όπου καταγράφονται τα πάντα. Δηλαδή μπορεί ο τελικός καταναλωτής, σκανάροντας με το κινητό του το biocode που υπάρχει πάνω σε κάθε ρούχο, να βλέπει όλα τα στοιχεία: ποιος παραγωγός το έκανε, πότε έγινε η σπορά, τι χρησιμοποίησε και αργότερα που έγινε αυτό το βαμβάκι που παράγουμε εμείς, που έγινε νήμα, που έγινε ύφασμα, που βάφτηκε, με ποιες συνθήκες. Όλα τα στοιχεία μπορούν να καταδείξουν στον καταναλωτή ότι δεν είναι ένα no name προϊόν ή κάτι το οποίο παράχθηκε και λέμε μεν ότι έγινε με οικολογικές συνθήκες αλλά… να είναι μόνο λόγια. Εμείς θέλουμε να υπάρχει η λεγόμενη ιχνηλασιμότητα, δηλαδή κάθε στιγμή να μπορεί ο καταναλωτής να βλέπει το κάθε βήμα που έγινε για την παραγωγή αυτού του προϊόντος.

Ερ. Η βαμβακοκαλλιέργεια αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες της οικονομικής ανάπτυξης στη Θράκη, προσφέροντας εισόδημα σε χιλιάδες αγρότες. Πώς επηρεάστηκαν τα Εκκοκιστήρια αλλά και οι παραγωγοί από την κρίση του κορωνοϊού, τί προβλέπετε για το μέλλον;

Απ. Σαφέστατα και ο covid δημιούργησε τεράστια προβλήματα, διότι θυμόμαστε όλοι με τα lockdown που έκλεισε η αγορά. Και υπό αυτές τις συνθήκες και οι καταναλωτές δεν… έτρεχαν να αγοράσουν ρούχα. Τα ρούχα είναι από τα πρώτα που αντιδρούν στην κατάσταση της οικονομίας, διότι δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι ανελαστικές δαπάνες, είναι κάτι που το βλέπουμε όταν υπάρχει οικονομική κρίση και ανεργία κλπ, ότι δηλαδή ο καταναλωτής αποφεύγει να αγοράσει ρούχα. Αντιθέτως, όταν υπάρχει ανάπτυξη γίνεται ακριβώς το αντίθετο. όπως το ζήσαμε και με τον covid.  Το 2020 όταν ξέσπασε η πανδημία και έκλεισαν τα εργοστάσια, είχαμε πραγματικά ελάχιστη ζήτηση σε βαμβάκι κάτι που οδήγησε τις τιμές του βαμβακιού να πέσουν πάρα πολύ χαμηλά. Όταν όμως φάνηκε ότι πάει πια να ξεπεραστεί η πανδημία, άρχισε μία κατανάλωση που έφτασε στο σημείο 2 χρόνια αργότερα περίπου -τον Απρίλιο 2022- να έχει τριπλασιαστεί η τιμή σε σχέση με αυτή που ήταν τον Μάιο του 2020. Επομένως, σαφέστατα οποιαδήποτε οικονομική κρίση μας επηρεάζει.

Ερ. Ποιά τα εργαλεία που έχετε στα Θρακικά εκκοκκιστήρια προκειμένου να παράγετε ένα ποιοτικό βαμβάκι, άρα να μην εξαρτώνται οι βαμβακοπαραγωγοί που σας εμπιστεύονται τόσο πολύ από τις μεγάλες οικονομικές διακυμάνσεις;

Απ. Εμείς προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ένα ποιοτικό βαμβάκι. Κι αυτό είναι που λέμε στους παραγωγούς και προσπαθούμε μαζί να οικοδομήσουμε αυτό το μοντέλο, γιατί η μόνη διέξοδος είναι στις σημερινές συνθήκες να δημιουργήσουμε ένα προϊόν προστιθέμενης αξίας. Κατ’ αυτό τον τρόπο το μερίδιο που αναλογεί γυρίζει στον παραγωγό όπως και σε εμάς ως εταιρία, ώστε να πηγαίνουμε κάθε τόσο κι ένα βήμα μπροστά. 

Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου "Υποστήριξη για την συνεργασία και την ανάπτυξη" του προγράμματος Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας INTERREG V-A "Greece-Bulgaria 2014-2020 το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκή Ένωσης (ΕΤΠΑ) και Εθνικούς Πόρους. Στους σκοπούς του έργου περιλαμβάνεται η προβολή καλών επιχειρηματικών πρακτικών με κοινωνική και οικολογικά βιώσιμη συνεισφορά.  Εταίρος του έργου είναι το Δημοκρίτειο Πανεπιστημίου Θράκης, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και επιστημονικά Υπεύθυνος του έργου είναι ο κ. Ι. Δόκας, Αναπληρωτής Καθηγητής Δ.Π.Θ., Email: idokas@civil.duth.gr 

The interview was carried out in the framework of the project "Support for Cooperation and Development" - SCD, of the Cooperation Programme INTERREG V-A "Greece - Bulgaria 2014-2020", which is co-funded by the European Regional Development Fund (ERDF) and national funds of the countries participating in it. The project aims, among others, to promote good entrepreneurial practices with a social and sustainability impact. A project partner is the Democritus University of Thrace, Department of Civil Engineering under the scientific coordination of Ass. Professor I. Dokas. Email: idokas@civil.duth.gr