Με τη ματιά του εκκοκκιστή

Γράφει ο Σταμάτης Κουρούδης

Οι ποικιλίες βαμβακιού επηρεάζουν την ποιότητα του εκκοκκισμένου και αυτή με τη σειρά της την τιμή του συσπόρου.

Η τιμή του εκκοκκισμένου καθορίζεται από το χρηματιστήριο, αλλά αυτή ισχύει για συγκεκριμένη ποιότητα. Διαφοροποιήσεις προς τα επάνω ή κάτω υπάρχουν αν το εκκοκκισμένο είναι καλύτερο ή χειρότερο από την ποιότητα αναφοράς.

Τα βασικότερα χαρακτηριστικά που καθορίζουν την ποιότητα του βαμβακιού είναι:

• Το χρώμα (θέλουμε λευκό και φωτεινό)
• Το μήκος ίνας (θέλουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο)
• Η αντοχή (θέλουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη)
• Το micronaire (λεπτότητα και οριμότητα, το ιδανικό είναι μεταξύ 3,7 και 4,2)

Πόσο επηρεάζει η ποιότητα την τιμή;

Για το βαμβάκι κάθε χώρας υπάρχει μια ποιότητα αναφοράς και ένας πίνακας για το πώς διαφοροποιούνται οι τιμές όταν αλλάζουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Για τις περισσότερες χώρες οι πίνακες αυτοί καθορίζονται συνήθως από το εμπόριο. Σε άλλες, όπως οι ΗΠΑ, όπου οι βαμβακοπαραγωγοί πωλούν εκκοκκισμένο υπάρχουν επίσημοι πίνακες, και με βάση τα χαρακτηριστικά κάθε μπάλας βαμβακιού καθορίζεται η τελική τιμή.

Εδώ για παράδειγμα είναι πως αλλάζει η τιμή στις ΗΠΑ ανάλογα με το χρώμα (Grade), το φυλλαράκι που έχει μέσα (leaf) και το μήκος ίνας που μετριέται σε ίντσες (1 ίντσα =25,4 χιλιοστά). Τα διαφορά στην τιμή είναι σε εκατοστά του σεντ. -215 σημαίνει δηλαδή ότι η τιμή μειώνεται κατά 2,15 σεντς τη λίμπρα.

Πλήρη πίνακα για τις διαφοροποιήσεις τιμών στις ΗΠΑ μπορείτε να βρείτε εδώ. Όπως βλέπει κανείς, τα συν και τα πλην στις τιμές μπορεί να γίνουν πολύ μεγάλα, ανάλογα με το πως μεταβάλλονται τα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του βαμβακιού.

Από τι εξαρτάται η ποιότητα του βαμβακιού;

Από δύο κυρίως παράγοντες:

1. Από τις περιβαλλοντικές και καλλιεργητικές συνθήκες. Σε ξηρές χρονιές π.χ., όταν το πότισμα δεν είναι αρκετό, έχουμε κοντές και χοντρές ίνες. Αν έχουμε βροχές όταν ανοίξουν τα καρύδια, τότε χειροτερεύει το χρώμα. Αλλά και οι καλλιεργητικές φροντίδες επηρεάζουν την ποιότητα, όπως η αποφύλλωση στην ώρα της, συλλογή χωρίς υγρασία κλπ.
2. Το γενετικό υλικό, δηλαδή η ποικιλία. Έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι ανεξαρτήτως χρονιάς, κάποιες ποικιλίες δίνουν καλύτερα χαρακτηριστικά από άλλες, άρα και ένα βαμβάκι μεγαλύτερης αξίας.

Τα τελευταία χρόνια στα Θρακικά Εκκοκκιστήρια προσπαθούμε να αξιολογήσουμε τις ποικιλίες ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Έτσι οργανώνουμε να έρθουν κάποιες ποσότητες από συγκεκριμένες ποικιλίες ξεχωριστά και να εκκοκκιστούν ξεχωριστά. Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται τι έδειξαν οι μετρήσεις που κάναμε:

Βλέπουμε ότι οι διαφορές είναι πολύ μεγάλες, ενώ σε κάποιες ποικιλίες το micronaire είναι απαγορευτικά υψηλό. Η τελευταία στήλη είναι το SCI, ο συντελεστής κλωσιμότητας, που λαμβάνει υπόψη του όλα τα χαρακτηριστικά. Τα κλωστήρια απαιτούν όλο και υψηλότερο SCI. Αν πριν 15-20 χρόνια ήθελαν αυτό που αγόραζαν για καλό βαμβάκι να έχει SCI τουλάχιστον 130, τώρα θέλουν 140.

Επίσημη αξιολόγηση των ποικιλιών στην Ελλάδα κάνει το Εθνικό Κέντρο Ταξινόμησης Βάμβακος, μετά από παραγγελία της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος και στα πλαίσια τριετούς προγράμματος. Τα αποτελέσματα για τη χρονιά 2017/18 μπορείτε να τα δείτε εδώ.

Τι γίνεται στην Ελλάδα με την ποιότητα;

Στις χώρες όπου οι παραγωγοί πωλούν εκκοκκισμένο βαμβάκι, επιλέγουν ποικιλίες με καλύτερα χαρακτηριστικά γιατί αυτό σημαίνει αυτόματα καλύτερη τιμή.

Στην Ελλάδα οι βαμβακοπαραγωγοί πωλούν το σύσπορο βαμβάκι όλοι στην ίδια τιμή, ανεξαρτήτως ποιότητας. Ο ανταγωνισμός των εκκοκκιστηρίων στο να πάρουν μεγαλύτερες ποσότητες συσπόρου, οδήγησε στο να κλείνουν τα μάτια στα κακής ποιότητας βαμβάκια και να σπρώχνουν ουσιαστικά στην χειροτέρευση συνολικά της ποιότητας, και την υποβάθμιση της αξίας του ελληνικού βαμβακιού. Οι πρώτοι που ζημιώνονται φυσικά είναι οι βαμβακοπαραγωγοί.

Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ότι στο σύσπορο μπορεί να μετρηθεί στις μεμονομένες παρτίδες μόνο η υγρασία και το ποσοστό ξένων υλών, ενώ μήκος ίνας, micronaire κλπ, μετρώνται στις μπάλες του εκκοκκισμένου.

Τι κάνουν τα Θρακικά Εκκοκκιστήρια για την ποιότητα;

Η επιχείρηση μας από την ίδρυση της έδωσε ιδιαίτερο βάρος στις πωλήσεις του εκκοκκισμένου και στην ποιότητα του ώστε να είναι προτιμητέος προμηθευτής στα απαιτητικά κλωστήρια. Εδώ είναι και το δυνατό σημείο της εταιρείας μας και το πλεονέκτημα μας έναντι του ανταγωνισμού.

Όταν η ποιότητα του ελληνικού βαμβακιού άρχισε να υποχωρεί, στραφήκαμε στην όσο το δυνατόν καλύτερη ταξινόμηση, στο να παίρνουν δηλαδή τα κλωστήρια-πελάτες μας ακριβώς την ποιότητα του εκκοκκισμένου που συμφωνήσαμε μπάλα προς μπάλα.

Έτσι είμαστε το πρώτο εκκοκκιστήριο στην Ελλάδα που προμηθεύτηκε μηχανήματα ταξινόμησης βαμβακιού HVI, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 90.  Ακόμη και σήμερα είμαστε το μοναδικό εκκοκκιστήριο στη χώρα, που ταξινομεί το 100% των δεμάτων βάσει του HVI.

Επειδή όμως θέλουμε να δώσουμε μεγαλύτερη αξία στο βαμβάκι επ' ωφελεία τόσο των βαμβακοπαραγωγών όσο και της επιχείρησης μας, προσπαθούμε τα τελευταία χρόνια πέρα από το κοινό βαμβάκι να δώσουμε κίνητρα για την παραγωγή ενός καλύτερου βαμβακιού, κάθε χρόνο σε μεγαλύτερες ποσότητες. Τι κάνουμε λοιπόν:

1. Πριμοδοτούμε τις ποικιλίες με τα καλύτερα τεχνολογικά χαρακτηριστικά (όπως τα μετράμε στα εκκοκκιστήρια μας και δείξαμε παραπάνω. Έτσι θα τρέξουμε γι τέταρτη χρονιά το πρόγραμμα "Πιστοποίηση Fibermax με βιώσιμες γεωργικές πρακτικές (CSF)", ενώ φέτος θα ξεκινήσουμε άλλα 3 προγράμματα με ποικιλίες υψηλών προδιαγραφών.
2. Εκκοκκίζουμε κάποιες ποσότητες για λογαριασμό των παραγωγών. Αυτοί έχουν κατ' αυτόν τον τρόπο κίνητρο να παράγουν καλύτερο βαμβάκι και επιλέγουν μόνοι τους τις καλύτερες ποικιλίες.

Επειδή πέρυσι οι πρωτοβουλίες αυτές απέδωσαν ένα καλύτερο εισόδημα, βλέπουμε φέτος μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τους παραγωγούς να στραφούν σε καλύτερες ποικιλίες. Ευχόμαστε να καθιερωθεί αυτό σαν τάση, αν είναι δυνατόν και πανελλαδικά, και κάθε χρόνο όλο και μεγαλύτερες ποσότητες να είναι βαμβάκι καλύτερης ποιότητας.

Περισσότερα άρθρα από τη σειρά "Με τη ματιά του εκκοκκιστή" μπορείτε να βρείτε εδώ.