«Αυτήν τη στιγμή, δεν διαπραγματευόμαστε το βαμβάκι, αλλά τα μακροοικονομικά δεδομένα». Η φράση έμπειρου παράγοντα της αγοράς βάμβακος αποτυπώνει το κλίμα, αλλά και την αβεβαιότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν όσοι βρίσκονται σήμερα στην «πρώτη γραμμή» των πωλήσεων, είτε είναι εκκοκκιστές είτε παραγωγοί.

Σε μια συγκυρία όπου τα υπόλοιπα θεμελιώδη μοιάζουν υποστηρικτικά, η καθίζηση της ζήτησης εν μέσω πληθωρισμού και φόβων για παγκόσμια ύφεση έχει οδηγήσει τις τιμές σε επίπεδα που φάνταζαν αδιανόητα πριν από μερικές εβδομάδες. Μέσα σε δύο μήνες περίπου το χρηματιστήριο έχασε σχεδόν 40 σεντς, συμπαρασύροντας και τις εγχώριες τιμές του σύσπορου, οι οποίες στη διάρκεια της εβδομάδας υποχώρησαν ακόμα και στα 65-66 λεπτά/κιλό. Σε αυτά τα επίπεδα, που κινούνται πλέον στη ζώνη του κόστους, προφανώς και δεν είναι διατεθειμένοι να φιξάρουν οι παραγωγοί, ιδίως όσοι επέλεξαν να μην αξιοποιήσουν το εργαλείο των προπωλήσεων, όταν η αγορά έδινε τιμές κοντά η και πάνω από το 1 ευρώ.

Η καθυστέρηση αυτή αναπόφευκτα μετατοπίζει και τις αντίστοιχες αποφάσεις των εκκοκκιστηρίων, τα οποία βέβαια εξίσου εύλογα μοιάζουν διατεθειμένα να εξαντλήσουν τα χρονικά περιθώρια κλεισίματος των τιμών. Αυτά, βέβαια, δεν είναι απεριόριστα, καθώς ένα σημαντικό μέρος των ποσοτήτων εκκοκκισμένου που έχει πωληθεί μέχρι στιγμής έχει συμβολαιοποιηθεί με βάση τα συμβόλαια Δεκεμβρίου, κάτι που σημαίνει ότι μέχρι το τέλος Νοεμβρίου η τιμή τους θα πρέπει να οριστικοποιηθεί.

«Προσπαθούμε να καθυστερήσουμε τα φιξαρίσματα, όμως δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι η καλύτερη λύση. Σε μια τόσο ρευστή κατάσταση, κανείς δεν μας εγγυάται ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα ή ότι οι τιμές δεν θα πέσουν κι άλλο», λέει στην «ΥΧ» επικεφαλής μεγάλης εκκοκκιστικής επιχείρησης. «Ίσως μια τακτική διασποράς κινδύνου να είναι η πλέον ενδεδειγμένη επιλογή. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, ότι και οι κεφαλαιακές ανάγκες των επιχειρήσεων είναι πολύ μεγάλες και εντείνονται όσο καθυστερούν οι πωλήσεις», προσθέτει.

Χαμηλά πωλήσεις και φορτώσεις

Η δυστοκία σε επίπεδο ζήτησης δεν αποτυπώνεται μόνο στις πωλήσεις, αλλά και στις φορτώσεις. Από τους 280.000- 290.000 τόνους συνολικής εκτιμώμενης παραγωγής εκκοκκισμένου βάμβακος υπολογίζεται ότι έχουν πουληθεί περίπου 130.000 τόνοι, δηλαδή λιγότεροι από τους μισούς. Εξ αυτών, το ποσοστό που έχει φορτωθεί μέχρι στιγμής δεν ξεπερνά, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, το 25%-30%. «Αυτήν τη στιγμή φαίνεται ότι το βάρος έχει πέσει όχι τόσο στο να πουληθούν καινούργιες ποσότητες όσο στο να φορτωθεί αυτό που έχει ήδη πουληθεί ακριβά», σχολιάζει στην «ΥΧ» ο αντιπρόσωπος-αγοραστής εκκοκκισμένου βάμβακος, Γιάννης Ψαρόπουλος.

Κάτω από τα 10 σεντς το basis

Όπως σημειώνει ο ίδιος, μια ισχνή ζήτηση υπήρξε τις προηγούμενες εβδομάδες από κάποια τουρκικά κλωστήρια, σταθερούς πελάτες των ελληνικών εκκοκκιστηρίων, που εδρεύουν στην περιοχή της Ανατολικής Θράκης, σε γενικές γραμμές όμως οι γείτονες παραμένουν νωχελικοί. Πέραν αυτών, οι μοναδικές σημαντικές από άποψη ποσότητας αγορές έχουν πραγματοποιηθεί από το Πακιστάν, το οποίο βέβαια δεν συνηθίζει να αγοράζει την υψηλότερη ποιότητα και πιέζει διαρκώς για χαμηλότερες τιμές, έχοντας το βλέμμα του στραμμένο και σε άλλες προελεύσεις (π.χ. Βραζιλία). Ως εκ τούτου και παρά τις προσπάθειες των εγχώριων εκκοκκιστηρίων, το basis (πριμ επί των χρηματιστηριακών τιμών) έχει πιεστεί, υποχωρώντας πλέον κάτω από τα 10 σεντς.

Ένας σημαντικός παράγοντας που δρα ανασταλτικά στη ζήτηση είναι η ισχυροποίηση του δολαρίου που μοιάζει να εγκυμονεί μια νέα κρίση χρέους, εξαντλώντας τα συναλλαγματικά διαθέσιμα ιδίως των αναδυόμενων οικονομιών. Αυτό, όπως είναι φυσικό, ενισχύει την αβεβαιότητα, διαταράσσει τις γραμμές χρηματοδότησης και καθιστά ακόμα πιο δύσκολες τις εμπορικές ροές. «Αγοραστής ελληνικού βάμβακος πρόσφατα χρειάστηκε να απευθυνθεί σε πέντε τράπεζες, προκειμένου να εξασφαλίσει το 1 εκατ. ευρώ που του κόστισε η συναλλαγή», περιγράφει ο κ. Ψαρόπουλος. Εφόσον η Fed προχωρήσει σε νέα αύξηση επιτοκίων στις αρχές Νοεμβρίου, όπως έχει προαναγγελθεί, το δολάριο θα ισχυροποιηθεί και πάλι.

Στο τελευταίο report (Οκτωβρίου 2022), το USDA αναθεώρησε επί τα χείρω κατά σχεδόν 3 εκατ. δέματα τον πήχη για την παγκόσμια κατανάλωση, η οποία για τη σεζόν 2022-2023 τοποθετείται πλέον στα 115,6 εκατ. δέματα έναντι 122 εκατ. δεμάτων της προηγούμενης χρονιάς. Ωστόσο, όπως εκτιμούν Αμερικανοί αναλυτές, με τα τωρινά δεδομένα ένα νούμερο κοντά στα 110 εκατ. δέματα θα ήταν πιο ρεαλιστικό, επομένως, είναι πιθανό τον επόμενο μήνα να έχουμε άλλη μια καθοδική αναθεώρηση στο μέτωπο της ζήτησης.

Ζητούμενο η αντίσταση στα 70 σεντς

Παράγοντες της ελληνικής αγοράς, πάντως, υιοθετώντας μια ψύχραιμη προσέγγιση θεωρούν ότι, σε μια περίοδο έντονης μεταβλητότητας όπως η φετινή, δεν αποκλείεται αυτήν τη στιγμή να βλέπουμε το άλλο άκρο της εκρηκτικής ανοδικής τάσης που παρατηρήθηκε τους προηγούμενους μήνες και η οποία οδήγησε τις χρηματιστηριακές τιμές στην περιοχή των 120 σεντς. Υπό αυτό το πρίσμα, όπως σημειώνουν, εκείνο που προέχει τώρα είναι να διατηρηθεί το ανάχωμα των 70 σεντς και μέσα από μια ανασύνταξη δυνάμεων η αγορά να ανακτήσει κάποιο από το χαμένο έδαφος και να κινηθεί τουλάχιστον στη ζώνη των 80-90 σεντς/λίμπρα.

Περιθώριο αντίδρασης φαίνεται να υπάρχει, καθώς το βαμβάκι θεωρείται αυτήν τη στιγμή υποτιμημένο συγκριτικά με άλλα αγροτικά προϊόντα και δη ανταγωνιστικές καλλιέργειες, όπως το καλαμπόκι και η σόγια. Επιπλέον, περαιτέρω πτώση των τιμών –που ήδη, όπως προαναφέραμε, κινούνται πλέον στα επίπεδα του κοστολογίου– θα οδηγούσε σε απώλεια εκτάσεων ενόψει της επόμενης καλλιεργητικής σεζόν. Δεν πρέπει να διαφεύγει την προσοχή μας ότι η απόσταση μεταξύ των συμβολαίων Δεκεμβρίου 2022 και Δεκεμβρίου 2023 (επόμενης χρονιάς) στο χρηματιστήριο έχει υποχωρήσει πλέον κάτω από τα 5 σεντς/λίμπρα.

Μένει να φανεί αν η αντίδραση που έβγαλε το χρηματιστήριο στα μέσα της εβδομάδας θα έχει και συνέχεια. Την Τρίτη 25 Οκτωβρίου, τα συμβόλαια Δεκεμβρίου σημείωσαν άνοδο 2,34 σεντς κλείνοντας στα 78,47 σεντς, ενώ εκείνα του Μαρτίου 2023 στα 77,94 σεντς, δηλαδή 2,20 σεντς πάνω σε σύγκριση με μια μέρα πριν.

«Ως αγρότες, εκτός από το να παράγουμε, πρέπει να μάθουμε και να πουλάμε»

Η συγκομιδή, αυτήν τη στιγμή, βρίσκεται στο 90% και, όπως δηλώνει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος, Ευθύμιος Φωτεινός, έχουν απομείνει μικρές εκτάσεις σε κάποιες περιοχές στις οποίες δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί η συλλογή.

«Σε δέκα μέρες περίπου εκτιμώ ότι θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία», σημειώνει.

Η γενική εικόνα δείχνει μια μείωση από 10% έως 15% στις αποδόσεις στις περισσότερες περιοχές, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις όπως π.χ. στη Ροδόπη, όπου τα κιλά είναι ελαφρώς ανεβασμένα.

Το ζήτημα φυσικά που απασχολεί, όπως τονίζει, τους παραγωγούς δεν είναι άλλο από τις τιμές. «Το βαμβάκι, ως γνωστόν, είναι χρηματιστηριακό προϊόν και αυτήν τη στιγμή πράγματι το χρηματιστήριο είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με τις τιμές που είδαμε το προηγούμενο διάστημα», επισημαίνει.

Από την πλευρά της, η Οργάνωση αναφέρει ότι έχει ήδη ζητήσει από την Πανελλήνια Ένωση Εκκοκκιστών και Εξαγωγέων Βάμβακος «να πραγματοποιηθούν τα φιξαρίσματα των τιμών όσο πιο αργά γίνεται, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους παραγωγούς να κλείσουν το βαμβάκι τους στην υψηλότερη δυνατή, με τα δεδομένα της αγοράς, τιμή».

Ο πρόεδρος της ΔΟΒ, ωστόσο, υπογραμμίζει ότι οι παραγωγοί πρέπει να αξιοποιούν και το «όπλο» των προπωλήσεων. «Είναι ένα εργαλείο που αποκτήσαμε με κόπο και το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον καλλιεργητή να κλειδώσει μια τιμή για ένα σημαντικό κομμάτι της παραγωγής του, εκμεταλλευόμενος τις ευκαιρίες που του προσφέρει το χρηματιστήριο πριν από την περίοδο της συγκομιδής. Το βαμβάκι είναι ίσως το μόνο προϊόν που προσφέρει αυτήν τη δυνατότητα», τονίζει.

«Ως παραγωγοί λοιπόν, εκτός από το να καλλιεργούμε και να παράγουμε, κάτι που κάνουμε ήδη πολύ καλά, πρέπει να μάθουμε και να πουλάμε, να επιλέγουμε την κατάλληλη στιγμή προς το συμφέρον μας», καταλήγει με νόημα.