Σημαντικές βελτιώσεις των κανόνων της ΕΕ για τη γεωργία θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2018 μετά την έγκριση από το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του σκέλους του κανονισμού «Omnibus» που αφορά τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη. Ο εν λόγω κανονισμός τροποποιεί τον δημοσιονομικό κανονισμό που διέπει την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, καθώς και 15 τομεακές νομοθετικές πράξεις, μεταξύ άλλων και στον τομέα της γεωργίας.

Ο κανονισμός Omnibus απλοποιεί και ενισχύει τους υφιστάμενους κανόνες της ΕΕ για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που άπτονται της γεωργίας, από τη διαχείριση κινδύνων έως τη στήριξη για νεαρούς γεωργούς, και αποτελεί το τελευταίο από μια σειρά μέτρων απλούστευσης και εκσυγχρονισμού που θέσπισε η Επιτροπή.

Ο επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης Φιλ Χόγκαν δήλωσε σχετικά: «Χαιρετίζω τις εξελίξεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, οι οποίες προλειαίνουν το έδαφος για την εφαρμογή μιας σειράς σημαντικών μέτρων απλούστευσης, που θα κάνουν ευκολότερη τη ζωή των γεωργών και άλλων δικαιούχων της ΚΓΠ. Τα εν λόγω μέτρα αφορούν σημαντικά θέματα, όπως η απλούστευση των κανόνων για τα χρηματοδοτικά μέσα, η βελτίωση των εργαλείων διαχείρισης κινδύνων και η μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την εφαρμογή της διάταξης σχετικά με τους ενεργούς γεωργούς. Οφείλω επίσης να εκφράσω την ικανοποίησή μου για τον ρόλο που διαδραμάτισαν οι εισηγητές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η Εσθονική Προεδρία στο πλαίσιο της διαδικασίας τριμερούς διαλόγου, καθώς και για τις σημαντικές προσπάθειες που κατέβαλαν προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τα εν λόγω μέτρα απλούστευσης θα είναι στη διάθεση των γεωργών από την 1η Ιανουαρίου 2018. Η έκδοση, τον περασμένο μήνα, της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την ΚΓΠ αποτελεί μια επιπλέον απόδειξη της δέσμευσής μας να συνεχίσουμε τις προσπάθειες που καταβάλλουμε για να εξασφαλίσουμε στους γεωργούς και σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη απλούστερους κανόνες, που ήταν πράγματι αναγκαίοι.»

Μεγάλο φάσμα διατάξεων

Μερικές από τις κυριότερες βελτιώσεις που προβλέπει ο κανονισμός Omnibus είναι:

• Μεγαλύτερη στήριξη της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Οι νέοι κανόνες θα περιλαμβάνουν ρήτρες επιμερισμού της αξίας τις οποίες θα διαπραγματεύεται κάθε κλάδος προϊόντων, και θα παρέχουν στους γεωργούς για πρώτη φορά το δικαίωμα να ζητούν γραπτή σύμβαση (με εξαίρεση τις συναλλαγές με ΜΜΕ).
• Απλούστερα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων προς διευκόλυνση των γεωργών, καθώς και ένα ειδικό ανά τομέα εργαλείο σταθεροποίησης εισοδήματος και βελτιώσεις στα ασφαλιστικά συστήματα που θα επιτρέπουν την αποζημίωση έως και κατά 70% των γεωργών που υπέστησαν μείωση της παραγωγής ή του εισοδήματός τους κατά 20% τουλάχιστον.
• Σαφέστεροι κανόνες σχετικά με την παρέμβαση στις αγορές, που θα επιτρέπουν στην Επιτροπή να ενεργεί γρήγορα για την αντιμετώπιση των αδυναμιών της αγοράς, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί μέτρα δημόσιας παρέμβασης ή ιδιωτικής αποθεματοποίησης.
• Μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη μέλη για τη στήριξη συγκεκριμένων τομέων οικονομικής, κοινωνικής ή περιβαλλοντικής σημασίας μέσω της προαιρετικής συνδεδεμένης στήριξης, ακόμη και όταν οι τομείς αυτοί δεν διέρχονται κρίση.
• Σαφέστεροι κανόνες για τη στήριξη των γεωργών, ιδίως με την εξασφάλιση μεγαλύτερης ευελιξίας όσον αφορά τον ορισμό των ενεργών γεωργών και ισχυρότερων κινήτρων για τους νεαρούς γεωργούς, με αύξηση των συμπληρωματικών ενισχύσεων από 25% σε 50% και την εξασφάλιση σε όλους τους νεαρούς γεωργούς του δικαιώματος να λαμβάνουν τις εν λόγω ενισχύσεις καθ' όλη τη διάρκεια πενταετούς περιόδου, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας υποβολής της αίτησής τους εντός των πρώτων πέντε ετών από την έναρξη των γεωργικών δραστηριοτήτων τους.
• Βελτίωση των περιβαλλοντικών μέτρων, και ειδικότερα απλούστευση των κανόνων σχετικά με τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών, και προσθήκη τριών νέων τύπων περιοχών οικολογικής εστίασης με έμφαση στις αζωτοδεσμευτικές καλλιέργειες, ώστε να έχουν οι γεωργοί και οι εθνικές αρχές περισσότερες δυνατότητες επιλογής που να ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες συνθήκες που αντιμετωπίζουν.

Με σαφή έμφαση στους περισσότερο ευέλικτους και λιγότερο γραφειοκρατικούς κανόνες, καθώς και στη βελτίωση των αποτελεσμάτων σε βασικούς τομείς όπως της περιβαλλοντικής δράσης και της παροχής στήριξης στους γεωργούς, οι αλλαγές που προτείνονται μέσω του κανονισμού Omnibus συνάδουν πλήρως με τη νέα προσέγγιση της ΚΓΠ μετά το 2020, η οποία περιγράφεται στην πρόσφατη ανακοίνωση «Το μέλλον των τροφίμων και της γεωργίας.

Πλαίσιο

Η πρόταση «Omnibus», την οποία ενέκρινε η Επιτροπή τον Σεπτέμβριο 2016, περιλαμβάνει μια σειρά τροποποιήσεων του δημοσιονομικού κανονισμού και μιας σειράς άλλων κανονισμών περί δαπανών, μεταξύ των οποίων και οι τέσσερις κανονισμοί που αφορούν την ΚΓΠ. Σκοπός των εν λόγω τροποποιήσεων είναι να συνεχιστεί η απαιτούμενη απλούστευση στην εφαρμογή της πολιτικής με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από την τελευταία μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, η οποία εγκρίθηκε το 2013.

Έπειτα από εντατικές διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο τεσσάρων τριμερών διαλόγων, μεταξύ της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, κατά τη διάρκεια του θέρους και του φθινοπώρου του 2017, επιτεύχθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2017 συμφωνία σχετικά με τις γεωργικές διατάξεις. Δεδομένου ότι οι διαπραγματεύσεις για άλλα σκέλη της πρότασης «Omnibus» είναι ακόμη εν εξελίξει και ότι πολλά κράτη μέλη επιθυμούν να υλοποιήσουν τις συμφωνηθείσες προτάσεις το συντομότερο δυνατόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν να διαχωριστούν οι διατάξεις της πρότασης «Omnibus» για τη γεωργία και να εκδοθούν ως αυτοτελής κανονισμός που θα τεθεί σε ισχύ το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2018.